Và nắng lên, rồi nắng lên, và nắng lên…
        Äi qua các bến xe và o những ngà y đầu năm, khi các dòng ngưá»i đổ xô trở lại thà nh phố sau những ngà y vá» quê ăn Tết, mắt mình cứ va vấp, mắc mÃu, ái ngại, xa xót… (thiệt không biết dùng từ gì để diá»…n tả cho đúng được trong trưá»ng hợp, tình trạng nà y!!!) dÃnh theo những chiếc… quần Jean mắc và o ngưá»i các cô gái quê. Những chiếc quần ấy rồi sẽ Ä‘i đến các xà nghiệp, nhà máy, nhà hà ng, nhà già u… khắp các ngả đưá»ng thà nh phố ồn à o, sang trá»ng, bình dân… đủ kiểu. Những nÆ¡i ấy, có rất nhiá»u thứ Ä‘ang chỠđợi, và chắc chắn là thứ nà o cÅ©ng có vị cá»§a ná»—i lo. Lo lắng, lo toan… vá» má»™t tương lai kiểu mẫu. Kiểu mẫu giống nhau: Sá»± đổi Ä‘á»i. Sá»± đổi Ä‘á»i cÅ©ng giống nhau, bởi Ä‘á»i há» phần trước vốn đã giống nhau và mÆ¡ ước cá»§a há» cho ngà y sau cÅ©ng chẳng có gì để khác nhau, chỉ gói gá»n trong má»™t chữ TIỀN.
         Tại sao mắt mình chỉ va và o và mắc lại, chú tâm và o những chiếc quần? Tại sao không là những gương mặt, ánh mắt, vóc dáng...? Ngà y nay, dẫu công nghiệp may mặc phát triển rầm rá»™, má»i thứ Ä‘á»u có phong trà o, ngưá»i ta ăn mặc khó mà khác nhau. Ra đưá»ng, thấy đồng bà o và má»™t số bạn bè thế giá»›i giông giống nhau mà mừng.Và dù cứ ná ná nhau như thế, nhưng chÃnh quần áo lại là thứ để mà ngưá»i ta phân biệt nhau chá»› không phải là mặt mÅ©i, bởi có lẽ chưa có thá»i nà o mà mặt mÅ©i con ngưá»i lại giống nhau như thá»i nà y. Nhìn ai cÅ©ng có nét đơ đơ, hoang hoang, lạnh lạnh, thá»§ thá»§, hóng hóng, diá»…n diá»…n… thần thái chá»§ đạo cá»±c kỳ giống nhau!
         Những chiếc quần Jean treo mắc và o ngưá»i những cô gái quê, dòm cứ phải nghÄ©, phải nghÄ©, phải nghÄ©. Nó chẳng phải xấu, chẳng phải đẹp, chẳng phải dị, chẳng phải bình thưá»ng, chẳng phải không bình thưá»ng, chẳng phải phản cảm, chẳng phải không phản cảm, chẳng phải dá»… chịu, chẳng phải không dá»… chịu… Nó cứ thế nà o, thế nà o, thế nà o.., cứ bắt mình phải chú ý, phải nghÄ© suy… rất kỳ lạ, rất lãng xẹt mà rất…rất khó bá» qua. Nhất là những chiếc quần Jean thá»i nay đáy rất ngắn, mặc chỉ gắn há» lên hÆ¡n má»™t ná»a mông. Nhìn các cô gái mặc quần Jean mà cảm giác cứ hồi há»™p, lo lắng ráy rức… Mình cứ bị ám ảnh vá» những chiếc quần Jean đáy ngắn cá»§a các cô gái thá»i nay. Các nhà tạo mẫu, mốt quả đã đạt được mục Ä‘Ãch ấn tượng khi may chiếc quần Jean đáy ngắn. Miá»…n bà n chuyện đẹp xấu bởi đó là lÄ©nh vá»±c không thể ngã ngÅ© và mình cÅ©ng chẳng có ý định hoặc khả năng bà n, chỉ thấy lòng rất “cháºt váºt†má»—i khi nhìn thấy nó, nhất là khi nhìn nó Ä‘eo bám treo mắc và o ngưá»i những cô gái quê lên thà nh phố. Hình ảnh các cô gái quê mặc quần Jean đáy ngắn khiến ta cứ liên tưởng đến má»™t sá»± gắn kết lõng lẽo mà dÃnh dÃu, má»™t sá»± phối hợp lạc Ä‘iệu mà háo hức, má»™t sá»± mạnh mẽ rá»i rạc, má»™t niá»m tin hụt hẫng ná»n tảng…
        ChÃnh mình nhiá»u lần đứng trước gương, thê thảm nhìn mình áo quần chá»i nhau chà mạng vá»›i phong thái; váºy mà rồi mình cÅ©ng can đảm tá»± tin “diá»…n ra†trước mắt đồng bà o, huống là các em, các em có thể chẳng có thá»i gian mà tá»± ngắm mình – dẫu có thể các em cÅ©ng đứng hà ng giá» trước gương, cÅ©ng săm soi, uốn éo, vặn vẹo… nhưng Ä‘oan chắc là các em chẳng biết thế nà o là nhìn mình, các em nhìn ai đó trong gương thông qua hình hà i cha mẹ ban cho. Mà phải thông cảm cho các em, bởi các em còn thá»i gian đâu để nhìn mình hiện tại, trong khi tâm can, thần trà đang đổ dồn, trút hết vá» tương lai. Má»™t tương lai ráºp khuôn bởi các em không có ý sáng tạo má»™t tương lai khác biệt. Mình nhá»› có lần Ä‘i dá»± khai mạc má»™t cuá»™c triá»…n lãm tranh thiếu nhi ở tỉnh. Chá»§ đỠcuá»™c thi là vẽ “Ước mÆ¡ cá»§a emâ€. Hầu hết các ‘ước mơ†là má»™t ngôi nhà ngói và má»™t con trâu được chăm chút rất đẹp. Lẻ loi có được hai bức vẽ cô giáo và má»™t bác sÄ©. Ban giám khảo chia là m hai phe, phe “lạc quan†thì bảo: “Các em còn nhỠđã biết giữ gìn bản sắc văn hóa dân tá»™câ€; phe “bi quan†thì bảo: “Ước mÆ¡ gì mà không vượt khá»i đám ruá»™ng, không cao lên được má»™t tầng lầu!â€. Ban giám khảo cÅ©ng chỉ chú ý đến cái ước mÆ¡ “Là m ra cái gì†cá»§a các em, chá»› cÅ©ng không quan tâm đến ước mÆ¡ “Sẽ trở thà nh ngưá»i như thế nà o†cá»§a các em. Mình lÆ¡ ngÆ¡ lặn hụp giữa tứ bỠý thức hệ đông-tây-kim-cổ, khoa há»c và tôn giáo, không biết ước mÆ¡ như thế là cao hay thấp cho cuá»™c Ä‘á»i má»™t con ngưá»i. ÄÆ°á»£c giáo dục bởi những ngưá»i lèo lái ước mÆ¡ chỉ quan tâm đến việc “Là m ra cái gì†chá»› không quan tâm đến việc “Sẽ trở thà nh ngưá»i như thế nà oâ€, cÅ©ng như sống giữa má»™t xã há»™i mà xu thế phát triển chỉ chú trá»ng và o Ä‘á»i sống váºt chất thì liệu lá»›p trẻ còn biết ước mÆ¡ theo kiểu gì khác được không? Ôi má»™t tương lai mẫu má»±c tráºt từ căn cốt!!!
         Má»—i ngà y, ngưá»i ta dồn hết tâm lá»±c sáng tạo ra những nhu cầu má»›i cho con ngưá»i, và cắm đầu cắm cổ lao động sản xuất cáºt lá»±c để thá»a mãn những nhu cầu đó.
           Những cô gái chà ng trai bá» quê lên tỉnh, mong tìm sá»± đổi Ä‘á»i. Há» vui mừng khi Ä‘á»i được đổi theo má»™t chuẩn má»±c lý tưởng: Má»™t mái nhà , má»™t gia đình vá»›i sáng sáng vợ chồng đưa con đến trưá»ng, hỠđến sở là m, chiá»u chiá»u hỠđón con vá», ăn uống nháºu nhẹt, rồi ngá»§ nghỉ trong tổ ấm, trên những chiếc giưá»ng nệm êm ái, trong căn nhà đầy đủ tiện nghi. Tháºt tuyệt! Nhưnng nếu há» không được đổi Ä‘á»i, tức là há» vẫn sống ở là ng quê, cÅ©ng có má»™t mái nhà (dù đơn sÆ¡), cÅ©ng mấy đứa con lóc nhóc đến trưá»ng hoặc lê la góc vưá»n bá» ao chá» há» ra đồng vá» má»—i ngà y, rồi nấu nồi cÆ¡m ăn, bà y xị đế ra nháºu, rồi ngá»§ lăn lóc trên cái chõng tre… thì liệu giấc ngá»§ cá»§a há», chất lượng ngá»§ ngon có kém hÆ¡n ngá»§ trong căn nhà đầy đủ tiện nghi và chiếc nệm êm ái không nhỉ? Hay cÅ©ng ngá»§ ngáy hoặc không ngáy, nằm mÆ¡ hoặc không mÆ¡ (mà ngáy hay mÆ¡ thì đâu có bị ảnh hưởng bởi sá»± sang trá»ng hay bình dân cá»§a cái giưá»ng. Lắm kẻ ngá»§ trên giưá»ng sang trá»ng mà mÆ¡ những giấc mÆ¡ thấp hèn hay ngược lại)
          Tóm lại, dù có đổi được Ä‘á»i hay không thì chúng ta cÅ©ng má»—i ngà y nhìn nắng lên rồi nắng xuống, rồi lại nắng lên nắng xuống… CÅ©ng lá»›n lên rồi lấy chồng lấy vợ, sinh con nuôi cháu… Cao hÆ¡n nữa là biết lao động “cống hiến, giúp Ãch cho xã há»™i†Giúp Ãch cho xã há»™i là để xã há»™i tiến lên. Tiến lên đâu? CÅ©ng tiến lên vá»›i Ä‘iệp khúc là m cho má»i ngưá»i được: Lấy chồn,g lấy vợ, sinh con, nuôi cháu… Cao hÆ¡n nữa là biết lao động“cống hiến, giúp Ãch cho xã há»™i†Rồi cái xã há»™i được giúp Ãch ấy sẽ trở thà nh má»™t xã há»™i lý tưởng, tốt đẹp, phồn vinh, hạnh phúc, ngà y cà ng có được nhiá»u ngưá»i biết Lấy chồng lấy vợ, sinh con nuôi cháu… Cao hÆ¡n nữa là biết lao động “cống hiến, giúp Ãch cho xã há»™iâ€â€¦
        Váºy thôi, chá»› còn biết là m gì nữa? Ai có giá»i nghÄ© ra Ä‘iá»u gì khác thá» coi?
         Äến mặt trá»i kia cÅ©ng chỉ cứ má»—i ngà y nắng lên rồi nắng xuống. Thế thôi.
         Ủa, mà trong vÅ© trụ nà y đâu chỉ có mặt trá»i?!