Â
Nhà thơ Thu Nguyệt:
Â
BIG-BANG CŨNG CÓ THỂ BỎ TÚI
Â
Vá»›i nhà thÆ¡ Thu Nguyệt, thi ca và con ngưá»i rất gần gÅ©i nhau, tất cả Ä‘á»u toát lên vẻ đẹp má»™c mạc và thuần háºu cá»§a má»™t phụ nữ
Nam
bá»™. Cuá»™c Ä‘á»i chị lúc phẳng phiu quá độ, lúc giông tố quá độ, nên đôi lần tôi định viết vá» chị mà cứ ngáºp ngừng mãi. Tháºt may, bây giá» chị đã vượt qua giai Ä‘oạn khốn đốn nhất cá»§a bản thân, mà cuốn sách má»›i “Big-bang bá» túi†là má»™t minh chứng!
   Nhà thÆ¡ Thu Nguyệt nhắn tin cho tôi theo lối chân tình cá»§a má»™t ngưá»i chị thân thiết: “Ê, thằng cu! Hôm nà o chạy ngang báo Tuổi Trẻ thì ghé và o, chị tặng cuốn sách vá» Ä‘á»c chÆ¡i!â€. À, đó là cuốn tản văn và truyện ngắn cá»§a chị có tên gá»i “Big – bang bá» túiâ€. Ghé tòa soạn Tuổi Trẻ, nÆ¡i chị Ä‘ang là m việc thì thuáºn tiện hÆ¡n, nhưng tôi quyết định đến nhà chị, để chúc mừng và để thăm chị luôn.
   Căn nhà cá»§a chị nằm ở má»™t con đưá»ng lòng vòng quáºn 9, muốn đến phải băng qua cầu Sà i Gòn, và tất nhiên, phải đội mÅ© bảo hiểm khi lưu thông. Vừa chạy xe tôi vừa nghÄ© miên man. CÅ©ng trên xa lá»™ nà y đây, những năm trước, chồng chị - há»a sÄ© Việt Hải đã má»—i ngà y mấy báºn Ä‘i vá». Anh bị tai nạn giao thông và từ giã nhân gian lúc tà i hoa Ä‘ang độ chÃn. Thế nhưng, những công việc dang dở cá»§a anh Việt Hải chắc hẳn vẫn chưa khiến anh và những những ngưá»i quý mến anh cảm thấy Ä‘au bằng khoảng trống mà anh để lại đối vá»›i ngưá»i vợ và ba đứa con nhá» dại. Äịnh mệnh nghiệt ngã tháºt. Tôi tin, nếu không có thÆ¡ nương tá»±a, có lẽ chị Thu Nguyệt khó lòng lấy lại thăng bằng để tiếp tục sống mà chăm lo cho cái tổ ấm chênh chao. Nhà thÆ¡ Thu Nguyệt đã viết những câu chao chát buồn:
Ta sống tháºt mà buồn như sống giả
Tim Ä‘áºp gần mà máu chảy đâu xa
Lòng như thể đám mây vừa rớt sạch
Mà gió còn tầm tã quất quanh ta!
Ngã rẽ nghiệt ngã ấy, nếu và như má»™t vụ nổ lá»›n big-bang, mở ra má»™t giai Ä‘oạn má»›i, thì Thu Nguyệt cá»§a hôm nay Ä‘ang Ä‘i trên con đưá»ng má»›i cá»§a đá»i mình.
   Phòng khách cá»§a nhà thÆ¡ Thu Nguyệt có hai kệ sách lá»›n dá»c theo hai bên tưá»ng, treo lÆ¡ lá»ng hoặc đặt trang trá»ng gần đó là những bằng khen, những giải thưởng vinh danh chị và cố há»a sÄ© Việt Hải. Äặc sản mà chị mang ra để bắt đầu cho cuá»™c trò chuyện là món chuối non luá»™c chấm muối á»›t chanh.
- Từ nhà chị đến nơi là m việc cũng hơi bị xa đấy!?
 Ừ, Má»—i ngà y mất gần 3 tiếng đồng hồ cho việc Ä‘i và vá», nhưng thá»i gian ngồi trên xe buýt cÅ©ng không lãng phà nếu đầu óc “nhà văn†biết táºn dụng để “là m việc†(Ä‘á»c sách, nhìn ngó ngẫm nghĩ…).
- Chị đã nghỉ là m công chức 8 năm để ở nhà chăm lo con cái, giỠlại phải bôn ba, có thấy vất vả lắm không?
 Thá»i gian đầu quá vất vả, bởi các con còn nhá» và mình cÅ©ng… không mấy lá»›n, nhưng rồi cÅ©ng dần quen. Hoà n cảnh đẩy mình lên, mình phải cố và rồi mình sẽ có. CÅ©ng may là mình được nhiá»u sá»± giúp đỡ, động viên…
- Vừa đi là m vừa nuôi ba đứa con, vừa là m cha vừa là m mẹ, với một nhà thơ như chị chắc là một công việc quá tải?
Tôi còn không đủ khả năng để biết được cái “tải†cá»§a mình là bao nhiêu! Nuôi dạy 3 đứa trẻ mang gien cá»§a nhà thÆ¡ và há»a sÄ©, khó khăn hÆ¡n những đứa trẻ bình thưá»ng, bởi chúng rất ngây ngô và lÆ¡ đễnh. Má»—i ngà y Ä‘i là m vá», ngồi nghe má»—i đứa báo cáo má»™t sá»± số mà dở khóc dở mếu. Äứa thì bị té, đứa bị bạn ăn hiếp, đứa thì bị mất táºp vở… Nhưng rồi cÅ©ng như bà i đồng dao: “Con cút cụt Ä‘uôi ai nuôi mà y lá»›n? Dạ thưa bà con lá»›n mình ên!†Tóm lại là : Mẹ con ta cùng lá»›n! (cưá»i…)
- Sự ra đi nà o cũng đáng sợ, nhưng sự ra đi đột ngột của anh Việt Hải lúc ấy đối với chị, chắc hai chữ “big-bang†mới có thể diễn tả?
Ở Ä‘á»i, có biết bao Ä‘iá»u kinh khá»§ng, má»—i ngưá»i có má»™t cách tiếp nháºn khác nhau. Vá»›i má»™t ngưá»i có tâm hồn thÆ¡ thì sá»± kinh khá»§ng ấy va và o sẽ gây thương tổn nhiá»u hÆ¡n.
- Chuyện nà y tôi tin. Há»a sÄ© Việt Hải rất đắt show là m bìa sách, nhưng anh ấy là m cho bạn bè cÅ©ng rất nhiá»u. HÆ¡n nữa, anh ấy cÅ©ng hà o phóng, hay tương trợ những đồng nghiệp khốn đốn…
 Hải là ngưá»i rất nặng nghÄ©a tình, hết lòng vá»›i má»i ngưá»i – dù là thân hay sÆ¡. Tôi nhá»›, thá»i bao cấp, lương CBCNV rất thấp, Hải phải là m thêm đủ thứ để vừa lo cho gia đình cha mẹ ở quê, vừa lo cho tôi Ä‘i há»c Hà Ná»™i, váºy mà má»™t hôm có cáºu con trai nhá» không quen, từ đâu trong đồng ra, xách cái túi tá»›i cÆ¡ quan, tìm há»a sÄ© Việt Hải, nói: “Em tên Sang, nhà em ở Hồng Ngá»±. Nhà em nghèo, hổng có gì hết, nhưng em thÃch vẽ. Anh nháºn em là m há»c trò và … cho em nhỠở đây luôn?â€. Váºy là thêm má»™t miệng ăn. Ba năm sau cáºu ta thi và o trưá»ng Äại há»c mỹ thuáºt.
- Có bao giá» chị nghÄ©, giá như cả nhà vẫn sống đơn giản dưới Äồng Tháp không?
 Ở đây, chúng tôi vẫn sống đơn giản như ở Äồng Tháp đó thôi! (Chị cưá»i, chỉ và o dÄ©a chuối non luá»™c chấm muối á»›t trên bà n đãi khách). Tôi sống ở thà nh phố, là m việc như ngưá»i thà nh phố, nhưng vẫn giữ cho mình cái chÆ¡n chất, giản dị nhà quê. Tôi cố gắng cân bằng nhịp sống cá»§a mình. Theo tôi, là ng quê cho ta sá»± ấm áp, mà đôi khi sá»± ấm áp lại dá»… gây buồn ngá»§. Muốn hoạt động ngưá»i ta thưá»ng đổ vá» phố thị. NÆ¡i ấy, những va Ä‘áºp, đấu tranh, chá»n lá»c… sẽ kÃch hoạt những nghÄ© suy, trăn trở, tìm tòi. Là ngưá»i sáng tác, môi trưá»ng nà o cÅ©ng cần thiết, cà ng trải nghiệm nhiá»u trang viết cà ng đầy, cà ng sâu và cà ng phong phú hÆ¡n.
- In táºp văn xuôi “Big –bang bá» túiâ€, liệu chị muốn chuyển hướng?
 Nói đúng hÆ¡n là cuá»™c sống chuyển hướng tôi. Tôi đã in 5 táºp thÆ¡, và tôi cảm thấy những Ä‘iá»u cần bà y giải bằng thÆ¡ tôi đã nói đủ. Äã đến lúc tôi muốn được chia sẻ vá»›i ngưá»i Ä‘á»c bằng má»™t hình thức khác, bởi vấn đỠmà tôi trăn trở lúc nà y chỉ có văn xuôi má»›i diá»…n đạt phù hợp nhất thôi.
- “Chia tay†tạm thá»i vá»›i thÆ¡, nếu bất chợt phải chá»n ra má»™t câu để nói vá» mình giữa cuá»™c Ä‘á»i, thì chị Ä‘á»c câu nà o?
 Lộc non chăm chút tháng ngà y
    Váºy rồi…ta thả lá bay theo mùa.
- Vá»›i táºp văn xuôi đầu tay, công chúng sẽ chấp nháºn má»™t tác giả Thu Nguyệt khác, nếu chị biết cách “quảng cáo†khéo kéo vỠ“Big-bang bá» túi†đấy!?
 Có thể coi đây là “quảng cáo†cá»§a tôi, đã đưa lên trang web thunguyetvn.com: “Äã năm lần in sách, nhưng chưa lần nà o mình vui như lần nà y – kể cả lần in quyển sách đầu tay, mình cÅ©ng không cảm thấy vui như váºy. (…) có lẽ vì đây là cuốn văn xuôi đầu tay cá»§a mình, là cuốn sách mà mình nói được rất nhiá»u Ä‘iá»u má»™t cách giản dị gần gÅ©i vá»›i ngưá»i Ä‘á»c, hiểu má»™t cách nôm na là “nói đã cái miệng†luôn, không phải qua những ngôn ngữ cách Ä‘iệu nhiá»u tầng nhiá»u lá»›p như thÆ¡, nói chuyện cao xa không nhiá»u ngưá»i hiểu. (…). Äây là cuốn sách mà khi viết mình đã đầu tư khá nhiá»u tâm huyết, thá»±c sá»± chá»§ ý muốn nhắn nhá»§, muốn gởi lòng, muốn nó mang lại má»™t Ä‘iá»u gì đó cụ thể có Ãch cho ngưá»i Ä‘á»c. Nếu như khi là m thÆ¡, mình chá»§ yếu là viết theo cảm xúc, chá»§ yếu là để trải lòng, chá»§ yếu là để san sẻ ná»—i niá»m… thì khi viết văn, mình không chỉ thế. Mình Ä‘au đáu vá»›i những nghÄ© suy, trăn trở rằng sẽ phải mang lại cho ngưá»i Ä‘á»c Ä‘iá»u gì đây? Bà i viết nà y sẽ có Ãch gì cho ngưá»i Ä‘á»c? Nếu và là m thÆ¡ là trồng má»™t luống hoa bên đưá»ng thì viết văn là trồng má»™t cái cây có bóng mát bên đưá»ng váºy. Có ngưá»i thÃch ngắm hoa, có ngưá»i thÃch bóng mát. Äôi khi được nhìn ngắm má»™t luống hoa có ngưá»i lại thấy mát hÆ¡n đứng dưới má»™t bóng cây, nhưng cÅ©ng có ngưá»i (số nà y chắc nhiá»u hÆ¡n) chỉ thấy được cái mát khi đứng dưới gốc cây thôi.
                                                  Hoà ng Thư
        (Báo KIẾN THỨC GIA ÄÃŒNH số 45. Ngà y
8-11-2007
)