Lá rụng vỠđâu?
Truyện ngắn của Thu Nguyệt
“Äợi gió!†- Tôi suýt trả lá»i như thế vá»›i câu há»i bất ngá» cất lên phÃa sau:
- Con Ä‘ang đợi ai à ?â€
- Dạ thưa thầy, không ạ! - Tôi kÃnh cẩn chắp tay chà o thầy trụ trì - Con Ä‘ang suy nghÄ© để hoà n tất bức tranh nà y thôi. Thầy xem, những chiếc lá nà y con phải vẽ chúng rÆ¡i và o khoảng nà o là đẹp nhất ạ?
Tôi mở cho thầy xem bức tranh tôi vẽ đưá»ng Ä‘i cá»§a gió, có mấy chiếc lá bồ đỠđang bay lÆ¡ lững chưa rõ hướng rÆ¡i. Thầy cưá»i hiá»n là nh, chân tÃn:
- Thì lá rụng vỠcội chớ vỠđâu con !
Tôi cuốn bức tranh lại, nói như vá»›i chÃnh mình
- Giá mà được như váºy ! Nhưng không biết ...
Tôi bá» lá»ng câu nói và thầy mỉm cưá»i, nhẹ nhà ng Ä‘i và o trong.
Năm ngoái, tôi đến ngôi chùa nà y để vẽ. “Chùa trong thà nh phố†là đỠtà i mà tôi ấp á»§. Những ngôi chùa cổ kÃnh, rêu phong, nằm tách biệt vá»›i đô thị ồn à o đã Ä‘i và o tác phẩm cá»§a biết bao báºc đà n anh, tôi biết khả năng mình không chen và o lối mòn ấy được, nên cố tá»± tìm cho mình má»™t lối Ä‘i khác. TÄ©nh lặng trong sá»± ồn à o, đó là điá»u không dá»…. Cuá»™c sống công nghiệp gấp gáp, má»™t là n khói nhang quyện lẫn và o trong khói xe có là m cho ngưá»i ta và i phút giây lắng lại ?
Chùa nằm trong vòng vây cá»§a đủ loại tiếng ồn. Những âm thanh hòa trá»™n và o nhau tạo ra má»™t cái gá»i là “âm thanh phố thịâ€, mà khi đã quen, ta như không còn nghe thấy nó nữa. Khoảng sân rá»™ng vuông vắn, ngay ngắn những hà ng cây kiểng được chăm sóc kỹ cà ng. Giữa sân là má»™t cây bồ đỠcổ thụ rợp bóng. May mà ngưá»i ta không thể chăm sóc nó theo kiểu chăm sóc những cây kiểng nhá» kia. Nó tha hồ vươn ra, xòa xuống những tán lá và ng, xanh, rách, là nh... lẫn lá»™n, để khi có những cÆ¡n gió dạo qua thì còn có cái để mà rụng rÆ¡i.
Buổi trưa hôm ấy tháºt là vắng vẻ. Bất chấp những âm thanh cá»§a phố ong ong ngoà i kia, tiếng chim trong vòm lá trong trẻo cất lên là m cho ta có cái cảm giác yên ắng tháºt tuyệt vá»i. Chùa cÅ©ng là má»™t cÆ¡ sở pháºt há»c cho nhiá»u tăng ni vỠđây há»c táºp nên rất đông ngưá»i, chỉ có buổi trưa thì đôi lúc còn được yên tÄ©nh. Tôi Ä‘ang sung sướng táºn hưởng những giây phút hiếm hoi, lắng nghe tiếng gió, tiếng chim, thả rá»™ng tầm mắt mà không vấp bóng ngưá»i... thì lại thấy thấp thoáng dưới cá»™i cây bồ đỠdáng má»™t chiếc áo lam. Má»™t vị tu sÄ© trẻ khá»ang 20 -25 tuổi Ä‘ang cúi lượm những chiếc lá trên sân. Tôi thầm chán nản nghÄ©: Lại má»™t sá»± chăm sóc quá đáng! Mảnh sân đã quá sạch sẽ rồi, có mấy chiếc lá rÆ¡i để coi chÆ¡i mà cÅ©ng Ä‘i nhặt sạch! Nhưng hay kìa! Vị ấy chỉ nhặt qua loa và i chiếc lá bá» và o gốc cây rồi Ä‘i vô. Tôi thầm cám Æ¡n sá»± lưá»i biếng, cẩu thả ấy. Thế nhưng hôm sau, rồi hôm sau nữa, đúng và o giỠấy, vị tu sÄ© kia lại Ä‘i ra và láºp lại công việc như hôm trước. Tôi quan sát kỹ thì thấy vị ấy nhặt lá má»™t cách rất trang nghiêm, và hình như chỉ vừa đúng 8 chiếc lá, không hÆ¡n không kém.Cúi nhặt, nhìn ngắm, rồi cẩn tháºn xếp và o gốc...
Äến ngà y thứ sáu thì tôi không nén nổi tò mò. Sau và i ngà y là m quen và tìm hiểu, tôi được biết:
Äạo Trà - pháp danh cá»§a vị ấy - và o chùa từ năm 6 tuổi. ÄÆ°á»£c thầy hết lòng thương yêu vì tÃnh tình ôn hòa, kiên nhẫn, chịu khó. Suốt mưá»i hai năm ở trong thiá»n viện, Äạo Trà là niá»m hy vá»ng cá»§a thầy, cá»§a các huynh đệ, bởi đạo hạnh và công phu tu.
Năm ấy, thiá»n viện mở khoá táºp tu cho tăng ni sinh má»™t số chùa. Dịp nà y Äạo Trà đã quen vá»›i Tâm Nhân. Hai ngưá»i nhanh chóng trở thà nh bạn thân vá»›i nhau bởi Tâm Nhân tá» ra gần gÅ©i và rất đồng Ä‘iệu vá»›i Äạo TrÃ. Tuổi má»›i lá»›n, ở thiá»n viện lâu năm, chung quanh là thầy và các huynh trưởng, dẫu yêu thương nhưng luôn nghiêm khắc, Äạo Trà không có dịp bà y tá» những suy nghÄ© vu vÆ¡ lãng mạn cá»§a mình. Như má»™t trái gòn, ém trong mình má»™t số lượng bông mà chÃnh nó cÅ©ng không thể rõ hết, nay được nứt võ, trở mình, nó nghÄ© rằng nếu được sổ tung ra, thì chắc nó sẽ nặng hÆ¡n trá»ng lượng mà nó có. Tuổi mưá»i tám dá»… dà ng kết thân và trở thà nh bạn tâm đầu ý hợp vá»›i những ai tá» ra ra quà phục, biết lắng nghe và tá» ra đồng Ä‘iệu vá»›i mình. Tâm Nhân đã mang đến cho Äạo Trà những Ä‘iá»u mà ở thiá»n viện má»i ngưá»i không có. Tất cả những ná»—i lòng, tâm sá»±, ước mÆ¡...(mà trước đây Äạo Trà không nghÄ© rằng mình cÅ©ng có những Ä‘iá»u như thế) được trút ra. Má»™t cây bút chì khi nằm trong tay đứa há»c trò lá»›p vỡ lòng, nó chỉ viết ra được những chữ cái, đến khi gặp má»™t kiến trúc sư thì nó tưởng rằng mình có thể là m nên những ngôi nhà ! (Mà quên rằng trên đầu mình còn có má»™t cục tẩy và bên cạnh còn có sẵn má»™t cái dao gá»t viết.!)
Thế rồi Äạo Trà trốn thầy “ xuống núi†theo Tâm Nhân vá» ngôi chùa nà y để Ä‘i há»c.
“Phải há»c hà nh đà ng hoà ng trước đã, đó là điá»u chắc chắn đúng trong thá»i đại ngà y nay, ngưá»i tu sÄ© cần phải có má»™t trình độ há»c vấn uyên thâm má»›i mong Ä‘em đạo pháp đến gần vá»›i cuá»™c sống hiện đại, công việc hoằng pháp má»›i thuáºn lợi được; thầy Ä‘ang còn trẻ và vá»›i khả năng cá»§a mình, nếu được há»c hà nh đến nÆ¡i đến chốn sẽ tiến rất xa...†đó là lá»i khuyên cá»§a Tâm Nhân.
Không biết Äạo Trà sẽ tiến xa đến đâu, nhưng trước mắt là cách sống và suy nghÄ© cá»§a Äạo Trà đã phải khác trước. Bước đầu là hình thức bên ngoà i: CÅ©ng vẫn ba mà u áo ấy nhưng chất liệu vải nay đã khác; cÅ©ng vẫn chỉ đôi dép đỡ chân nhưng nay phải êm hÆ¡n; từ chiếc xe đạp cà tà ng để đến trưá»ng, nay vì thá»i gian gấp gáp, phải thay bằng chiếc xe máy má»›i theo kịp giá» giấc há»c táºp từ lá»›p Pháºt há»c đến các môn há»c bên ngoà i: Anh văn, Hán văn, vi tÃnh, ..v..v... Có gì quan trá»ng đâu, đó chỉ là phương tiện, chấp là m gì! Tá» ra kham khổ quá mà chi, mình phải hòa đồng vá»›i má»i ngưá»i xung quanh chá»›.
Äạo Trà đã bước đầu thà nh công, há»c hà nh rất tốt. Váºy mà ... má»—i khi có dịp gặp lại các huynh đệ cÅ©, nghe những lá»i phân tÃch, trách cứ... Äạo Trà lại cảm thấy buồn, thấy hình như mình đã sai, đã chạy theo vá»ng tưởng nhiá»u quá. Khổ tâm nhất là khi gặp lại thầy, thầy không nói gì cả, không trách mắng cÅ©ng không khuyến khÃch, vẫn Ä‘iá»m đạm từ bi nhìn Äạo Trà như ngà y nà o; nhưng không hiểu sao Äạo Trà không thể yên tâm được! Những câu nói cá»§a má»i ngưá»i cứ như má»™t cuá»™n băng cứ quay Ä‘i quay lại rối tinh trong đầu: “Äã được Hoà Thượng tá»± thân táºn tình chỉ dạy, đưá»ng thẳng không Ä‘i lại Ä‘i đưá»ng vòng.†... “Há»c viện đã nhiá»u hÆ¡n tu viện, ngưá»i cá»§a tu viện lại chạy ra há»c viện!†... “Liệu đã đủ bản lÄ©nh để vừa há»c vừa tu?â€... “Trưá»ng lá»›p như má»™t cái tiệm uốn tóc, ngưá»i có tóc và o đó, khi bước ra chưa chắc ai cÅ©ng được má»™t mái tóc đẹp, huống chi mình là ngưá»i đã cạo trá»c đầu !†... “Con đưá»ng nà o cÅ©ng được, miá»…n vá» Ä‘Ãch là tốt, hãy Ä‘i đúng con đưá»ng mà mình đã chá»n, đừng nhảy lung tungâ€....
Nghiệp phước khó Ä‘oán! Thôi thì tùy duyên váºy. Äể tá»± nhắc nhở mình, Äạo Trà quyết định là m má»™t việc: Má»—i trưa, sau giá» quả đưá»ng, khi má»i ngưá»i đã Ä‘i nghỉ cả, Äạo Trà lại ra gốc bồ Ä‘á», nhặt lấy tám chiếc lá gom và o gốc cây...thể hiện lòng mong má»i, triết lý sống cá»§a mình.
Không biết công việc ấy Äạo Trà thá»±c hiện được bao lâu, bởi sau đó tôi phải Ä‘i công tác xa má»™t năm. Tôi ấp á»§ bức tranh và mong ngà y trở lại chùa. Và giỠđây tôi Ä‘ang đứng chá»... Äã quá cái giá» mà Äạo Trà đi ra nhặt lá, vẫn chưa thấy bóng ngưá»i đâu. Äạo Trà đã trở vá» thiá»n viện? Äạo Trà đã Ä‘i há»c xa? Äạo Trà đã đủ vững, không còn cần đến cái việc tá»± nhắc nhở mình má»™t cách lãng mạn, giáo Ä‘iá»u như váºy nữa. Hay là Äạo Trà đã... chÃnh Ä‘iá»u nà y là m tôi không dám há»i thăm vá» Äạo TrÃ. Tôi sợ...
Và i cÆ¡n gió thoảng qua, những chiếc lá bồ đỠlại rÆ¡i má»™t cách nhẹ nhà ng thanh thản. Khi đã chắc chắn rằng không còn có Äạo Trà ra nhặt lá nữa, tôi đứng tần ngần thầm gởi ước mong và o những cÆ¡n gió. CÆ¡n gió nà o sẽ đưa những chiếc lá kia vá» cá»™i, cÆ¡n gió nà o sẽ thổi chúng bay xa ? ...
Rá»i chùa ra vá», khi bước qua cá»™i bồ Ä‘á», tá»± dưng tôi cúi xuống nhặt lấy tám chiếc lá. Chưa biết vì sao và để là m gì.